Dysonans ludonarracyjny, czyli hipokryzja gier

Z Lara to akurat najbardziej razila ilosc przeciwnikow z jaka sie rozprawila a nie jej wrazliwosc - to nie ma nic do rzeczy. Ludzie twardzi tez sa wrazliwi co nie zmienia faktu ze potrafia zniesc/zrobic prawie wszystko w sytuacji zagrozenia. To ze ktos wyglada na twardziela nie znaczy ze nim jest i nijak ma sie do jego reakcji na straszne wydarzenia - nawet nie wiecie ilu wrazliwcow wokol was lepiej poradziloby sobie w kryzysowej sytuacji od was. Wielu bandytow mdlalo na widok pierwszego trupa zas wiele osob uwazanych za dobrych w podbramkowej sytuacji bylo bardziej bezwzglednych niz niejeden oprawca.

W TR, tak jak w wiekszosci gier bzdurne sa hordy przeciwnikow jakie likwiduje Lara a nie to ze plakala nad pierwsza ofiara i przeszlo jej przy drugiej (i setkach nastepnych:)

W HALO 2 ANIVERSARY przerywniki filmowe różnią się strasznie od gameplay przerywniki wyglądają jak film a gra ja gra zato w Halo 5: Guardians przerywniki wyglądają jak film ale podczas gameplayu nie zauwazm różnicy tylko w momencie kiedy rozmawia się z ludzmin widac różnice ponieważ twarze wyglądają mało realistycznie. W Halo 2 Aniversary wybijało mnie to z imersji lecz klimat gry fabuła setting wszystko wynagradzał :-)

Ten dysonans był, jest i będzie, bo w większości przypadków po prostu nie da się od niego uciec, co wynika z samej natury gier video.

Przykładowo, co musi się znaleźć w strzelance, by zapewniała graczowi właściwy poziom rozrywki i dobrej zabawy? Oczywiście strzelanie, a najlepiej dużo strzelania... No ale przecież nie w każdej grze można racjonalnie wytłumaczyć fakt, że nasz protagonista jest masowym mordercą. O ile we wspomnianym Dead Space jest to w pełni uzasadnione (choć niekoniecznie logiczne, bo co niby jest w Isaacu takiego wyjątkowego, że nie może mu dać rady cały rój necromorphów?), to już w takim Maxie Payne kompletnie nie przejdzie. Bo jak cholera zracjonalizować to, że w czasie całej kampanii nasz bohater w pojedynkę(!) kładzie trupem KILKUSET wrogów (często lepiej od siebie uzbrojonych i wyposażonych)? Pomijając fakt, że nijak to nie pasuje do byłego gliniarza o dosyć mocnym kręgosłupie moralnym, zwraca w tym uwagę przede wszystkim totalny brak realizmu. Zwykły koleś bez super mocy robi coś takiego? Niby jak?! Logicznie tego uzasadnić nie sposób, a zmiana koncepcji rozgrywki nie wchodzi w rachubę. Pozostaje więc... udawanie. W takiej sytuacji gry po prostu prowadzą narrację dwutorowo - z jednej strony za pomocą gameplayu, z drugiej za pomocą wszystkiego, co gameplayem nie jest. Co ważne, obie te płaszczyzny są najczęściej od siebie niezależne i udają, że nie wiedzą o swoim istnieniu, ani występującej między nimi sprzeczności.

Jeżeli ktoś nie zagra w Tomb Raidera z 2013 roku, a jedynie obejrzy na Youtubie wszystkie cut-scenki (to się nazywa "Full Movie"), to - być może ku swojemu zaskoczeniu - odkryje, że wtedy narracja jest zaskakująco spójna. Ewolucja Lary z delikatnej dziewczyny w mistrza przetrwania, odbywa się tam stopniowo i całkiem naturalnie, bez absurdów w stylu mordowania całych zastępów najemników czy kultystów, pomiędzy scenami umartwiania się nad brutalnością i niesprawiedliwością ludzkiego losu...

Z Maxem Paynem w 3 części jest z resztą podobnie. W jednej scenie Max zostaje postrzelony w ramię z karabinu sniperskiego. Pomijając fakt, że w rzeczywistości ten kaliber z takiej odległości prawdopodobnie urwałby mu rękę, fragment ten pokazuje, że Payne jest tylko (starzejącym się) człowiekiem - kruchym i śmiertelnym, a nie superbohaterem. Spoko, tylko jak to się ma do pozostałych 10 godzin gry, w których Max bierze na klatę setki albo tysiące pocisków, po których nie zostaje nawet ślad? Max z cut-scenek i Max z gameplayu to zwyczajnie dwie, zupełnie różne postaci, przy czym gra udaje, że istnieje tylko ten pierwszy (śmiertelny). Max-cyborg służy nam jedynie na płaszczyźnie rozgrywki.

A pamiętacie Geralta, który ciągle narzekał na brak gotówki, mimo że sterujący nim gracz obracał majątkiem jakiego chyba nikt inny w świecie gry nie psoaidał (z czego z resztą sami twórcy zdawali sobie doskonale sprawę, bo inaczej nie ustalaliby kosztów renowacji posiadłości czy ulepszeń zaklinacza na kilkadziesiąt tysięcy koron novigradzkich...)?

A te wszystkie sytuacje, w których bohater gry cRPG nosi przy sobie 12 mieczy i 4 pełne zbroje płytowe? Nic sobie nie robi z 3 strzał wbitych w głowę? Wypija 20 butelek z napojem leczniczym, jedna po drugiej?

Skąd takie przypadki? Jak już wspomniałem, podyktowane jest to wymogami rozgrywki. Lara prawdopodobnie nie musiałaby tyle walczyć, a np. się skradać (co dla mnie nie stanowiłoby problemu, bo lubię ten gatunek). Tylko ile taka koncepcja miałaby wspólnego z dawnym TRem? Czego by nie mówić o obecnym kształcie tej marki, jest ona całkiem - w swoich założeniach - podobna do pierwowzoru, tyle że unowocześniona i dostosowana do dzisiejszych - bardziej realistycznych i filmowych - standardów.

Max pewnie też mógłby napotykać na swojej drodze o 80-90% mniej przeciwników, tylko czy to byłaby dobra zabawa? Strzelanka, w której nie ma za wiele strzelania?

Taka fikcja jest potrzebna, inaczej wiele gier po prostu nie miałoby prawa istnieć.

Człek w takim czy innym stopniu uczy się te dysonanse ignorować, akceptować, przymykać na nie oko. Już na starcie jest uczony, że nie powinien tu jakiejś specjalnej spójności oczekiwać. Zatem faktycznie - da się mimo ich obecności. Ale to nie znaczy, że bez nich nie byłoby może o wiele lepiej.

Czy da się to zjawisko wyrugować lub choć zredukować do minimum? Myślę, że owszem. I wcale niekoniecznie musi to być zrobione na jeden z dwóch wymienionych sposobów. Nie widzę zasadniczych przeszkód, by połączyć storytelling z wysoką interaktywnością i dążącym do zera stężeniem dysonansów. Domyślam się za to, że to niełatwe wyzwanie. Kwestia takiego obmyślenia historii itd. by nie kolidowało z nią to, co może zrobić gracz. Lub zwrotnego powiązania tego, co robi, z historią.

Przykład Lary - albo od początku robimy z niej twardzielkę, albo wprowadzamy do rozgrywki mechanizmy w jakiś sposób ograniczające to, co trudno jej zrobić i kary, gdy jednak to zrobi. Może jakiś parametr/pasek równowagi psychicznej, z początku króciutki, którego wyczerpanie kończyłoby się jakimś rodzajem utraty kontroli nad postacią, ale który wydłużałby się/mniej by go ubywało z każdym kolejnym zabójstwem by oddać oswajanie się z zabijaniem. Albo, czemu nie, który pozostałby mocno ograniczającym czynnikiem do końca.

Pole manewru jest duże, trzeba tylko wyjrzeć ponad/poza zastane schematy rozgrywki, nie myśleć o projektowanej grze jak o np. strzelance, która koniecznie musi zawierać X oraz Y i ani odrobiny Z, nie ograniczać się sztywnymi ramami i tam, gdzie zawadzają, przekraczać je bez wahania. Nie tworzyć erpega, ścigałki czy przygodówki. Tworzyć grę, a do czego efekt będzie podobny - to rzecz wtórna.

The last of us? Tzn krytycy brutalności w tym świecie? No całkowite niezrozumienie i gry i świata jaki przedstawia.. Moralność to narzędzie dla systemu. Świat gdzie systemu nie ma.. a oni próbują coś koloryzować. Zresztą, dzielimy świat z tym monoteistycznym babolem także trudno się dziwić takiej głupocie. Natomiast co do samego sedna tematu. To zależy od świata, bohaterów, gry samej. Przykład z Larą bardzo dobry.

Bardzo ciekawy temat. Dawniej częściej zwracałem uwagę na takie rzeczy. Z czasem, powoli przyzwyczaiłem się i zacząłem to ignorować.

Zgadzam się z "<Rydygier>" - gra to otwarte medium, w którym twórców nie blokuje praktycznie nic poza ich własną wyobraźnią i nic nie stoi na przeszkodzie, by wymyślić wręcz całą paletę drobnych mechanizmów, dbających o to, by gameplay nie łamał założeń fabularnych... BA! Najzwyklejszy w świecie system nagród, premiowania konkretnych zachowań już będzie dla większości graczy wystarczającą motywacją by postępować w konkretny sposób. Dlaczego więc wciąż borykamy się z problemem dysonansu ludonarracyjnego? Bo twórcy postanowili zamknąć się w ramach konkretnych gatunków... FPS, strategia, przygodówka, RPG, symulator itd. itp. bo tak jest wygodniej, bezpieczniej, bardziej opłacalnie.. Jedynie nieliczni twórcy (zwykle niezależni) mają odwagę na to by skruszyć te kajdany, przełamać gatunkowe ramy i stworzyć grę wolną od tych ograniczeń. Oby takich growych rewolucjonistów było coraz więcej czego życzę sobie i Wam :)

Pomineles jordana w napisach , lapka w dol .

Jak dla mnie idealnym przykładem gry w której takowy dysonans można by znacząco zmniejszyć jest Watch Dogs – gdyby gra faworyzowała np. użycie pałki teleskopowej i tasera, przeciwnicy z bronią byliby zabójczy a za zabicie np. policjanta groziłby pościg przez resztę gry można by skupić cały gameplay na skradankowo-przebiegłym podejściu, co według mnie bardzo by jej pomogło – oczywiście wymusiłoby to rozbudowanie modułu hakerskiego gry, ale to inny temat.

Po raz pierwszy rozdźwięk między fabułą a gameplayem zauważyłem w Uncharted. Nathan Drake, taki sympatyczny gościu, który sypie żarcikami w każdej części anihiluje armię najemników, ale koniec końców to nie on jest głównym złym. Naturalnie to taka konwencja, która w każdej części Uncharted jest niemal identyczna: tajemniczy skarb, główny zły z armią najemników, no i oczywiście Nathan wraz ze spółką, który jest o krok przed wszystkimi. Jeśli jednak przymknie się na to oko to nie przeszkadza to w przedniej zabawie. Kolejną taką grą był reboot serii Tomb Raider, który zresztą sporo czerpie z Uncharted. Pamiętam jak twórcy chwalili się, iż uczłowieczyli Larę. Jest ona taka wrażliwa i w ogóle, płacze nad jelonkiem, ale 10 minut później likwiduje wrogów niczym Rambo. W takim Wiedźminie 3 uwiera Gwint czy niemal cała mechanika, która niezbyt współgra z wiedźmińskim fachem. Był zresztą materiał na tvgry o bogactwach zgromadzonych przez Geralta co też jest pewnym dysonansem między tym jak Geralt biadoli jaki to on biedny i wykorzystywany, a tym, że w ekwipunku targa kilkadziesiąt tysięcy koron.

Dlatego cenię gry, które posiadają spójność kwestii fabularnych oraz gameplayowych, jak chociażby takie The Last of Us, gdzie gameplay został dostosowany do realiów świata przedstawionego. Postawiono na skradanie się oraz elementy survivalowe. Nawet tryb nasłuchiwania będący odpowiednikiem instynktu w innych grach mnie nie irytował, a wręcz przeciwnie: uważam go za nierozerwalny element gameplayu. W takich Soulsach nie ma typowej fabuły opartej na cut-scenkach i dialogach, a cała narracja jest budowana w oparciu o gameplay. Tam zabijanie hord przeciwników, odradzanie się ma uzasadnienie fabularne. Wiadomo, że gry rządzą się swoimi prawami, bo jednak rozgrywka musi być ciekawa i angażująca, ale liczę na to, iż coraz częściej twórcy będą starali się dostosować rozgrywkę do otoczki fabularnej tak by takich głupotek było jak najmniej, bo dzięki temu jeszcze lepiej wsiąknąć w klimat danej produkcji. Dlatego fajnie na przykład, że w czwartym Uncharted nieco bardziej postawiono na fabułę i eksplorację (gra jest dwukrotnie dłuższa od poprzednich części), a gameplay wzbogacono o mechanikę skradania się.

W sumie to jest to dość szeroki temat i oprócz dysonansu fabularno-gameplayoweogo można rozciągnąć to na burzenie immersji poprzez nietrafione rozwiązania w rozgrywce. <Rydygier> bardzo dobrze napisał, że twórcy częściej sami się ograniczają redukując swoją grę do jakiegoś gatunku. Skutkuje to tym, że niejako z poczucia obowiązku wpychają do gry jakiś element, który niespecjalnie do niej pasuje i w sumie gra lepiej wypadłaby gdyby go w niej nie było. Czasami mniej znaczy więcej.

Dobrze było to rozwiązane w Mafii 1 gdzie przemiana bohatera z prostego człowieka na mafioze bez skrupułów odbywała się dość płynnie, a w filmikach przedstawiony był jego punkt widzenia i zdarzały się dyskusje na temat jego moralności.
W Mafii 2 zrealizowane było to trochę gorzej ale wciąż rozbieżność między gameplayem, a fabułą była na tyle mała, że lubiłem podczas gry zachowywać się realistycznie jakby to była jedna wielka cutscenka.

Nie rozumiem o co chodzi z BioShockiem. Pomagaliśmy Atlasowi bo on nam kazał ("would you kindly?"), przy czym upozorował śmierć swojej rodziny żeby nasz bohater poczuł że zmierza zabić Ryana nie tylko przez polecenie Atlasa, ale też po części z własnych pobudek. Co zostało wytłumaczone w samej grze. Żadnych nieścisłości nie było. Przecież to był główny haczyk całej linii fabularnej. A siostrzyczki albo harvestowaliśmy, albo jeśli ich było nam żal ocalaliśmy pomagając Tennenbaum.?

Owego dysonansu samego w sobie często nie zauważamy, natomiast uważam, iż zwalczenie go działa bardzo pozytywnie na odbiór gry. Innymi słowy, albo wychodzimy na tym neutralnie, albo pozytywnie.

Kolejny bzdurny material Arasza (jak zreszta wiekszosc), opowiadana historia nigdy nie bedzie szla w parze z rozgrywka, bo ta jest zwyczajnie oderwana od jakiejkolwiek rzeczywistosci i zazwyczaj logiki. Nawet grajac zolnierzem i strzelajac do innych zolnierzy (co nie kloci sie z rzeczywistoscia)- czy ktos widzial zolnierza co idzie przed siebie i zabija setki przeciwnikow? Raczej nie.
Zawsze bedzie ten rozbrat, tyle ze jest on albo lepiej ukryty (gry militarne) albo gorzej (sympatyczny Drake czy mlodziutka Lara rozwalajacy setki uzbrojonych przeciwnikow).
Te wszystkie przyklady w filmie typu Tomb raider to tylko skrajne przypadki dla tego zjawiska od zawsze obecnego w grach. Nie wiedziec czemu nagle wymyslono jakies bezsensowne terminy na nazwanie tego.
Tytul tego marnego filmiku zabija- jaka znowu hipokryzja? Chcecie gier bez fabuly czy czegokolwiek? To zagrajcie sobie w Tetrisa albo inne gry sprzed 30 lat. Albo w jakies indie strzelanki co lecimy stateczkiem i strzelamy do wszystkiego.
Gry w dzisiejszych czasach (a przynajmnije te AAA) musza miec jakas fabule, nawet kiepska, nawet jesli kloci sie ona z rozgrywka. Chyba kazdy normalny to wie i rozumie.